Punkt widzenia

Niewielu osobników chyba liczy grupa ludzi, twierdząca, że życie istnieje tylko na Ziemii. Jednak większa ilość na pewno twierdzi, że tylko na Ziemii istnieje cywilizacja. Wciąż jednak jest to grupa niewielka. Jednak większość chyba gdy myśli o innych cywilizacjach, wyobraża sobie je jako istoty w pewnym sensie podobne do nas. Mające oczy, lub inny narząd wzroku. Mający podobną do nas percepcję. Oczywiście nie wykluczam istnienia, takiej równoległej podobnej do nas cywilizacji. Na pewno jest ich wiele w całym wszechświecie. Zastanawia mnie czasem, czy są one bardziej rozwinięte od naszej i czy są rozwinięte w tym samym kierunku. Czy dokonują ekspansji kosmosu? Czy produkują broń masowej zagłady? Czy próbują się komunikować z innymi cywilizacjami? Może nawet próbują komunikować się z naszą cywilizacją. Mam nadzieję, że czas pokaże jaki jest stan faktyczny.

O wiele ciekawsza jednak wydaje mi się perspektywa badania, nie tego co jest obok nas, ale tego co jest niejako w tym samym miejscu co my, tylko w innej skali. W jednym z odcinków serialu pt. "Northern Exposure", Maggie - jedna z bohaterek, ma obsesję dotyczącą roztoczy. W rozmowie z lokalnym filozofem samoukiem Chrisem, poruszony zostaje temat, czy przez likwidowanie siedlisk roztoczy, Maggie nie niszczy całych cywilizacji, w których są rodziny, szkoły, praca i cały równoległy świat. A co jeśli dla kogoś, my jesteśmy taką cywilizacją roztoczy?

Oczywiście przykład z serialu próbowałbym posunąć dalej. Roztocza są widoczne pod mikroskopem. My jednak w dalszym ciągu nie umiemy rozstrzygnąć jaka jest najmniejsza niepodzielna cząstka materii. Wpierw doszliśmy do atomu i z charakterystyczną dla człowieka arogancją stwierdziliśmy, że jest najmniejszy. Potem okazało się, że jest zbudowany z jądra i elektronów. Że jądro jest zbudowane z protonów i neutronów, a te z kolei z kwarków. Możliwe, że znamy już coś mniejszego. Kto jednak wie, jak głęboko to sięga. Może nie ma ograniczenia. Może z materią jest jak z czasem, który nie ma początku ani końca. Kto wie czy na takiej jednej z malutkich cząsteczek, nie żyje jakaś cywilizacja, która nie ma pojęcia, w czym żyje? Kto wie na czym polega to życie i jakie prawa tam obowiązują. Przecież prawa fizyki, które znamy są tylko sposobem opisania rzeczywistości, w której my żyjemy. Tamto życie to zupełnie inna rzeczywistość.

A skoro tak, to możemy też pójść w drugą stronę. Może cały wszechświat, w którym żyjemy, jest tylko takim małą cząsteczką dla kogoś innego. Może ponad nami też jest jakaś cywilizacja, która nie ma pojęcia, że my istniejemy. Może cały wszechświat to jakiś organizm, który urodził się w momencie wielkiego wybuchu i cały czas rośnie i dojrzewa, a my jesteśmy cywilizacją bakterii w tym organiźmie. Może wszechświat, w którym żyje ten organizm działa na zupełnie innych prawach niż ten nasz. Warto się również zastanowić czy obowiązuje tam ten sam system wartości. Czy w innych cywilizacjach osobniki giną za miłość, wolność lub prawdę?

Czy nie warto czasem zatrzymać się i spróbować pomyśleć w innej perspektywie? Może pokaże nam to małość naszej codzienności, a piękno wszystkiego co jest poza nią? Może dzięki temu lepiej będziemy potrafili doświadczać Sacrum?

Jestem, więc myślę

Czołową myślą Kartezjusza było: "Cogito ergo sum", czyli "Myślę, więc jestem". Muszę się przyznać, że nigdy nie przyszło mi do głowy analizować tego zdania. Może powodem tego jest jego długość. Umysł ludzki w przypadku długich zdań nastawia się na analizę, a w przypadku krótkich chyba na chłonięcie.

Niedawno miałem okazję czytać książkę dominikanina O. Tadeusza Bartosia pod tytułem "Pejzaż metafizyczny". W pierwszej chwili miałem mieszane uczucia, gdy autor zaprzeczył temu, jakże często uznawanemu za aksjomat, zdaniu. Był to impuls do własnych przemyśleń na ten temat. Czy istnienie człowieka, wynika z jego myślenia. Oczywiście, dzięki myśleniu nasza cywilizacja osiągnęła obecny poziom. Możliwe, również, że dzięki niemu nasz gatunek utrzymał się przy życiu. Jednak czy naprawdę jest to warunek wystarczający, a nawet czy jest to warunek konieczny? Niewykluczone, że tak.

Ja jednak chciałbym postawić inną tezę - "Jestem, więc myślę". Nie chciałbym jednak traktować tego jak prostą implikację, a jako zadanie, obowiązek. Istnienie zobowiązuje nas do myślenia. Myślenia, nie tylko o naszych bieżących sprawach, które skądinąd są niezwykle istotne. Warto czasem zatrzymać się w tym codziennym biegu i pomyśleć o życiu, o kierunku w jakim ono zmierza i o kierunku w jakim powinno ono zmierzać. Warto zatrzymać się aby zweryfikować drogę, którą podążamy. Czy mamy odwagę to zrobić? Czy nie boimy się, że nasza droga zboczyła ze szlaku na tyle daleko, że nawet bardzo głośne "hop hop" nie pomoże nam wrócić na właściwą drogę?

Niezależnie od odpowiedzi na te pytania, chciałem gorąco zachęcić do takich przemyśleń. Nie tylko dlatego, że dzięki temu można rozpocząć, nieraz długą i trudną, wędrówkę do drogi, którą się chce podążać. Myśl, również dlatego, że jesteś!